Search

Loading

Content

02 March 2012

ភាវៈ​នៃ​បុគ្គល​មិន​សង្រួម​ឥន្ទ្រិយ​ និង​មិន​ដឹង​ប្រមាណ​ក្នុង​ភោជន

ឥន្ទ្រិយេសុ  អគុត្តទ្វារតា            ភាវៈ​ជា​អ្នក​មិន​គ្រប់​គ្រង​ទ្វារ​ក្នុង​ឥន្ទ្រិយ​ទាំង​ឡាយ

ភោជនេ  អមត្តញ្ញុតា                  ភាវៈ​ជា​អ្នក​មិន​ដឹង​ប្រមាណ​ក្នុង​ភោជន

អធិប្បាយ

ពាក្យ​ថា​ ឥន្ទ្រិយេសុ​ អគុត្តទ្វារតា​ សំដៅ​ដល់​ ការ​ខ្វះ​ខាត​សេចក្តី​សង្រួម​ក្នុង​ឥន្ទ្រិយ​ ដែល​លោក​សម្តែង​ដោយ​ន័យ​ជា​ដើម​ថា​ “តត្ថ កតមា ឥន្ទ្រិយេសុ អគុត្តទ្វារតា? ឥធេកច្ចោ ចក្ខុនា រូបំ ទិស្វា និមិត្តគ្គាហី ហោតិ បណ្តា​ធម៌​ទាំង​នោះ​ ការ​មិន​គ្រប់​គ្រង​ទ្វារ​ក្នុង​ឥន្ទ្រិយ​ទាំង​ឡាយ​ តើ​ដូច​ម្តេច?​ គឺ​ ភិក្ខុ​រូប​ខ្លះ​ ក្នុង​សាសនា​នេះ​ ឃើញ​រូប​ដោយ​ចក្ខុ​ហើយ ជា​អ្នក​កាន់​យក​នូវ​និមិត្ត” ។

[ បទ​ថា​ ចក្ខុនា​ រូបំ​​ ទិស្វា​ ( ឃើញ​រូប​ ដោយ​ចក្ខុ​ហើយ )​ បាន​ដល់​ ឃើញ​រូប​ ដោយ​ចក្ខុវិញ្ញាណ​ ដែល​អាច​ក្នុង​ការ​ឃើញ​រូប​ ដែល​មាន​វោហារ​ហៅ​ថា​ ចក្ខុ​ ដោយ​អំណាច​ភាព​ជា​ហេតុ ។​ បោរាណាចារ្យ​ទាំង​ឡាយ​ពោល​ទុក​ថា​ ចក្ខុ​រមែង​មិន​ឃើញ​រូប​ ព្រោះ​ចក្ចុ​មិន​មែន​ចិត្ត​ ចិត្ត​ក៏​ឃើញ​រូប​មិន​បាន​ ព្រោះ​ចិត្ត​មិន​មាន​ចក្ខុ​ តែ​បុគ្គល​រមែង​ឃើញ​បាន​ដោយ​ចិត្ត​ដែល​មាន​បសាទវត្ថុ​ ដោយ​ការ​ប៉ះ​ខ្ទប់​គ្នា​នៃ​ទ្វារ​ និង​អារម្មណ៍​ ក៏​កថា​នេះ​ ឈ្មោះ​ថា​ សសម្ភារកថា​ ដូច​ក្នុង​ប្រយោគ​ជា​ដើម​ថា​ គេ​បាញ់​ដោយ​ធ្នូ​ ព្រោះ​ហេតុ​នោះ​ ក្នុង​ទី​នេះ​ទើប​មាន​ពាក្យ​អធិប្បាយ​ថា​ ឃើញ​រូប​ដោយ​ចក្ខុវិញ្ញាណ

បទ​ថា​ និមិត្តគ្គាហី ( ជា​អ្នក​កាន់​យក​នូវ​និមិត្ត )​ បាន​ដល់​ រមែង​កាន់​យក​និមិត្ត​ថា​ ជា​ស្រី​ ជា​ប្រុស​ ឬ​និមិត្ត​ដែល​ជា​ទី​តាំង​នៃ​កិលេស​ មាន​សុភនិមិត្ត​ជា​ដើម​ ដោយ​អំណាច​ឆន្ទរាគៈ​ មិន​តាំង​នៅ​ក្នុង​រូប​ ត្រឹម​តែ​ការ​ឃើញ​ប៉ុណ្ណោះ ។

គប្បី​ជ្រាប​វិនិច្ឆ័យ​ក្នុង​ពាក្យ​ថា​ មិន​ដល់​នូវ​ការ​សង្រួម​ ក្នុង​ចក្ខុន្ទ្រិយ​នោះ​ ថា​ សំវរៈ​ក្តី​ អសំវរៈ​ក្តី​ រមែង​មិន​មាន​ក្នុង​ចក្ចុន្ទ្រិយ​ដោយ​ពិត​ ព្រោះ​ថា​ សតិ​ ឬ​សេចក្តី​វង្វេង​ភ្លេច​សតិ​ រមែង​កើត​ឡើង​ ព្រោះ​អាស្រ័យ​ចក្ចុបសាទ​ក៏​ទេ​ ។ ប៉ុន្តែ​ក្នុង​កាល​ណា​ រូបារម្មណ៍​មក​កាន់​គន្លង​ចក្ខុ​ ក្នុង​កាល​នោះ​ កាល​ភវង្គចិត្ត​ កើត​រលត់​ ២​ វារៈ​ហើយ​ កិរិយាមនោធាតុ​ក៏​ញ៉ាំង​អាវជ្ជនកិច្ច​ ឲ្យ​សម្រេច​កើត​រលត់​ ក្នុង​លំដាប់​នោះ​ ចក្ចុវិញ្ញាណ​ក៏​ញ៉ាំង​ទស្សនកិច្ច​ឲ្យ​សម្រេច​កើត​រលត់​ បន្ទាប់​ពី​នោះ​ វិបាកមនោធាតុ​ ក៏​ញ៉ាំង​សម្បដិច្ឆន្នកិច្ច​ឲ្យ​សម្រេច​កើត​រលត់​ ត​មក​ វិបាកា-ហេតុកមនោវិញ្ញាណធាតុ​ ក៏​ញ៉ាំង​សន្តីរណកិច្ច​ឲ្យ​សម្រេច​កើត​រលត់​ តមក​ វិបាកាហេតុក-មនោវិញ្ញាណធាតុ​ ក៏​ញ៉ាំង​សន្តីរណកិច្ច​ឲ្យ​សម្រេច​កើត​រលត់​ បន្ទាប់​មក​ មនោវិញ្ញាណធាតុ​ ដែល​ជា​អហេតុកកិរិយា​ ក៏​ញ៉ាំង​វោដ្ឋានកិច្ច​ឲ្យ​សម្រេច​កើត​រលត់​ ក្នុង​លំដាប់​នោះ​ ជវនចិត្ត​ រមែង​ស្ទុះ​ទៅ​ សំវរៈ​ក្តី​ អសំវរៈ​ក្តី​ នឹង​មាន​ក្នុង​សម័យ​នៃ​ភវង្គចិត្ត​នោះ​ ក៏ទេ​ ឬ​នឹង​មាន​ក្នុង​សម័យ​នៃ​អាវជ្ជនចិត្ត​ជា​ដើម​ សម័យ​ណា​មួយ​ ក៏​ទេ​ដែរ​ តែ​ក្នុង​ខណៈ​នៃ​ជវនចិត្ត​ ភាព​ជា​អ្នក​ទ្រុស្ត​សីល​ខ្លះ​ ភាព​ជា​អ្នក​វង្វេង​ភ្លេច​សតិ​ខ្លះ​ ការ​មិន​ដឹង​ខ្លះ​ សេចក្តី​មិន​អត់​ធន់​ខ្លះ​ ការ​ខ្ជិល​ច្រអូស​ខ្លះ​ រមែង​កើត​ឡើង​ អសំវរៈ​រមែង​មាន ។ ក៏​អសំវរៈ​នោះ​ មាន​សភាព​យ៉ាង​នេះ​ ទើប​ត្រាស់​ហៅ​ថា​ អសំវរៈ​ក្នុង​ចក្ខុន្ទ្រិយ​ ។​ ព្រោះ​ហេតុ​អ្វី?​ ព្រោះ​កាល​អសំវរៈ​នោះ​ មាន​ សូម្បី​ទ្វារ​ ក៏​មិន​បាន​គ្រប់​គ្រង​ សូម្បី​ភវង្គ​ សូម្បី​វីថិចិត្ត​មាន​អាវជ្ជនចិត្ត​ជា​ដើម​ រមែង​ជា​ការ​មិន​បាន​គ្រប់​គ្រង​ដែរ ។​ ដូច​អ្វី?​ ដូច​ទ្វារ​ទាំង​ ៤​ ក្នុង​នគរ​គេ​មិន​បាន​បិទ​ទ្វារ​ ទោះ​បី​ក្នុង​ខាង​ក្នុង​ផ្ទះ​ ស៊ុម​ទ្វារ​​ និង​បន្ទប់​ជា​ដើម​​ នឹង​បិទ​ដោយ​ល្អ​ ក៏​ពិត​មែន​ ទោះ​បី​ជា​ដូច្នោះ​ក៏​ដោយ​ ក៏​ឈ្មោះ​ថា​ មិន​បាន​រក្សា​ មិន​បាន​គ្រប់​គ្រង​វត្ថុ​ទាំង​អស់​ ក្នុង​ខាង​ក្នុង​នគរ​ឡើយ​ ព្រោះ​ពួក​ចោរ​ចូល​ទៅ​តាម​ទ្វារ​នគរ​ គប្បី​ធ្វើ​តាម​ប្រាថ្នា​បាន​ យ៉ាង​ណា​ កាល​ភាព​ទ្រុស្ត​សីល​ជា​ដើម​កើត​ឡើង​ហើយ​ក្នុង​ជវន​ កាល​អសំវរៈ​នោះ​ មាន​ រមែង​ជា​ការ​ដែល​មិន​បាន​គ្រប់​គ្រង​សូម្បី​ទ្វារ​ សូម្បី​ភវង្គ​ សូម្បី​វីថិចិត្ត​មាន​អាវជ្ជនៈ​ជា​ដើម​ យ៉ាង​នោះ​ដូចគ្នា ។

សូម្បី​ពាក្យ​ក្រៅ​ពី​​នេះ​មាន​ពាក្យ​ថា​ ឮ​សំឡេង​ដោយ​ត្រចៀក​ ជាដើម​ ក៏​មាន​ន័យ​ដូច​គ្នា ។ ]

ពាក្យ​ថា​ ភោជនេ​ អមត្តញ្ញុតា​ គឺ​ ភាព​ជា​អ្នក​មិន​ស្គាល់​ប្រមាណ​ក្នុង​ភោជន​ លោក​ពោល​ទុក​យ៉ាង​នេះ​ថា​ “តត្ថ កតមា ភោជនេ អមត្តញ្ញុតា? ឥធេកច្ចោ អប្បដិសង្ខា អយោនិសោ អាហារំ អាហារេតិ ទវាយ មទាយ មណ្ឌនាយ វិភូសនាយ។ យា តត្ថ អសន្តុដ្ឋិតា អមត្តញ្ញុតា អប្បដិសង្ខា ភោជនេ បណ្តា​ធម៌​ទាំង​នោះ​ ភាព​ជា​អ្នក​មិន​ស្គាល់​ប្រមាណ​ក្នុង​ភោជន​ តើ​ដូច​ម្តេច?​ គឺ​ បុគ្គល​ខ្លះ​ ក្នុង​លោក​នេះ​ មិន​បាន​ពិចារណា​ដោយ​​ឧបាយ​ត្រូវ​ទំនង​ បរិភោគនូវ​អាហារ​ ដើម្បី​លេង​ ដើម្បី​ស្រវឹង​ ដើម្បី​ប្រដាប់​ ដើម្បីស្អិត​ស្អាង​ ម្យ៉ាង​ទៀត​ សេចក្តី​មិន​សន្តោស​ក្នុង​ភោជន​ណា​ សេចក្តី​មិន​សន្តោស​ក្នុង​ភោជន​នោះ​ ឈ្មោះ​ថា​ អមត្តញ្ញុតា” ។

[ បទ​ថា​ អប្បដិសង្ខា​ ( មិន​បាន​ពិចារណា )​ បាន​ដល់​ មិន​ដឹង​ គឺ​មិន​ពិចារណា​ដោយ​បញ្ញា​ជា​គ្រឿង​ពិចារណា ។​ បទ​ថា​ អយោនិសោ​ ( ដោយ​ឧបាយ​មិន​ត្រូវ​ទំនង )​ បាន​ដល់​ មិន​មែន​ឧបាយ​ ( នៃ​ប្រាជ្ញា ) ។​ បទ​ថា​ អាហារំ​ ( អាហារ )​ បាន​ដល់​ វត្ថុ​ដែល​គប្បី​លេប​ចូល​ មាន​អាហារ​ និង​ទឺក​ផឹក​ជា​ដើម ។​ បទ​ថា​ អាហារេតិ​ ( បរិភោគ )​ បាន​ដល់​ រមែង​បរិភោគ​ គឺ​រមែង​លេប​ចូល ។​ បទ​ថា​ ទវាយ​ ( ដើម្បី​លេង )​ ជា​ដើម​នេះ​ ត្រាស់​ទុក​ដើម្បី​សម្តែង​ដល់​វត្ថុ​ដែល​មិន​មែន​ឧបាយ​ ពិត​មែន​ បុគ្គល​កាល​បរិភោគ​អាហារ​ មិន​ពិចារណា​ដោយ​ឧបាយ​នៃ​ប្រាជ្ញា​ រមែង​បរិភោគ​ដើម្បី​លេង​ ដើម្បី​ស្រវឹង​ ដើម្បី​ប្រដាប់​ ដើម្បី​ស្អិត​ស្អាង​ មិន​ឈ្មោះ​ថា​ បរិភោគ​ ព្រោះ​អាស្រ័យ​ឧបាយ​ដែល​មាន​ប្រយោជន៍​នេះ ។

បទ​ថា​ យា​ តត្ថ​ អសន្តុដ្ឋិតា​ ( សេចក្តី​មិន​សន្តោស​ ក្នុង​ភោជន​នោះ​ )​ បាន​ដល់​ កិរិយា​ដែល​មិន​ពេញ​ចិត្ត​ គឺ​ភាព​ជា​អ្នក​មិន​ពេញ​ចិត្ត​ក្នុង​ការ​បរិភោគ​អាហារ​ ដោយ​មិន​មែន​ឧបាយ​នោះ ។​ បទ​ថា​ អមត្តញ្ញុតា​ ( ការ​មិន​ដឹង​ប្រមាណ )​ បាន​ដល់​ ភាវៈ​នៃ​ខ្លួន​ជា​អ្នក​មិន​ស្គាល់​ប្រមាណ​ គឺ​ការ​មិន​​ស្គាល់​ប្រមាណ​ ពោល​គឺ​ការ​ឆ្អែត​ល្មម ។ ]

( សង្គីតិសុត្តវណ្ណនា​ និង​ អដ្ឋកថា​ ធម្មសង្គណី )

0 មតិ:

Post a Comment

សូម​ស្វាគមន៍​ការ​ចូល​មកកាន់​ទំព័រ​នេះ​ ។​
Contact me on Facebook Follow me on Twitter Subscribe to RSS Email me

Total Pageviews

អត្ថបទ​ចៃ​ដន្យ