សាគរ មាន ៤ គឺ
១. សំសារសាគរ ( សាគរ គឺ សំសារ )
២. ជលសាគរ ( សាគរ គឺ ទឹកមហាសមុទ្រ )
៣. នយសាគរ ( សាគរ គឺ ន័យ )
៤. ញាណសាគរ ( សាគរ គឺ ញាណ )
បណ្តាសាគរទាំង ៤ នោះ ឈ្មោះថា សំសារសាគរ គឺ សំសារវដ្ត ដែលលោកពោលទុកយ៉ាងនេះថា
ខន្ធានញ្ច បាដិបដិ ធាតុអាយតនានញ្ច
អព្ភោច្ឆិន្នំ វត្តមានា សំសារោតិ បវុច្ចតិ
“លំដាប់នៃខន្ធ ធាតុ និងអាយតនៈ ដែលកំពុងប្រព្រឹត្តទៅ មិនដាច់ខ្សែ លោកហៅថា សំសារ” ។
នេះឈ្មោះថា សំសារសាគរ ។ សំសារសាគរនេះ ព្រោះហេតុថាខាងដើម នៃការកើតឡើងរបស់សត្វទាំងនេះរមែងមិនប្រាកដ គឺមិនមានកំណត់ថា សត្វទាំងឡាយកើតឡើងមកហើយ ក្នុងទីបំផុតត្រឹមតែមួយរយឆ្នាំប៉ុណ្ណោះ ត្រឹមតែមួយពាន់ឆ្នាំប៉ុណ្ណោះ ត្រឹមតែមួយសែនឆ្នាំប៉ុណ្ណោះ ត្រឹមតែមួយរយកប្បប៉ុណ្ណោះ ត្រឹមតែមួយពាន់កប្បប៉ុណ្ណោះ ត្រឹមតែមួយសែនកប្បប៉ុណ្ណោះ ក្នុងកាលមុន អំពីជាតិនេះ មិនបានឡើយ ដូច្នេះ ឬថា សត្វទាំងឡាយកើតឡើងហើយ ក្នុងកាលនៃព្រះរាជាព្រះនាមឯណោះ ក្នុងកាលនៃព្រះពុទ្ធទ្រង់ព្រះនាមឯណោះ ក្នុងកាលមុនអំពីនោះ មិនមានឡើយ ដូច្នេះ ប៉ុន្តែ មានដោយន័យយ៉ាងនេះថា ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ខាងដើមនៃអវិជ្ជាមិនប្រាកដក្នុងកាលមុនអំពីនេះ អវិជ្ជាមិនមាន តែខាងក្រោយ ទើបមាន ( អំ. ទសក. ) ដូច្នេះ ។ ការកំណត់មានក្នុងខាងដើម និងខាងចុង ដែលបុគ្គលដឹង មិនបាននេះ ឈ្មោះថា សំសារសាគរ ។
មហាសមុទ្រ គប្បីជ្រាបថា ឈ្មោះថា ជលសាគរ មហាសមុទ្រនោះ ជម្រៅ ៨៤,០០០ យោជន៍ ដែលឈ្មោះថា ការប្រមាណ [ គណនា, រាប់, វាល់ ] ទឹកក្នុងមហាសមុទ្រនោះ ថាមានប៉ុណេ្ណះ គឺ មានទឹកមួយរយអាឡ្ហកៈ មួយពាន់អាឡ្ហកៈ ឬមួយសែនអាឡ្ហកៈមិនបានឡើយ តាមពិត អន្លង់នៃមហាសមុទ្រនោះ រមែងប្រាកដថា នរណាៗ គប្បីរាប់មិនបាន គប្បីប្រមាណមិនបាន រមែងដល់ការរាប់ថាជាអន្លង់ទឹកធំដោយពិត នេះឈ្មោះថា ជលសាគរ ។
នយសាគរ តើដូចម្តេច ។ នយសាគរ បានដល់ព្រះពុទ្ធវចនៈគឺព្រះត្រៃបិដក បីតិសោមនស្សដែលមិនមានទីបំផុត រមែងកើតដល់បុគ្គលទាំងឡាយ អ្នកដល់ព្រមដោយសទ្ធា មានសេចក្តីជ្រះថ្លាច្រើន មានញាណដ៏ក្រៃលែងដល់អ្នកពិចារណាតន្តិសូម្បីទាំងពីរ ។ តន្តិទាំងពីរ តើដូចម្តេច ។ តន្តិទាំងពីរ គឺ ព្រះវិន័យ និងព្រះអភិធម្ម បីតិ និងសោមនស្សដ៏មិនមានទីបំផុត រមែងកើតដល់ភិក្ខុវិនយធរទាំងឡាយ អ្នកពិចារណាតន្តិ នៃវិន័យថា ឈ្មោះថា ការបញ្ញត្តសិក្ខាបទដ៏សមគួរដល់ទោស ធម្មតាថា សិក្ខាបទនេះ រមែងមាន ព្រោះទោសនេះ ព្រោះការឈានកន្លងវត្ថុនេះដូច្នេះនិងកើតដល់អ្នកពិចារណាឧត្តរិមនុស្សធម្មបេយ្យាល ដល់អ្នកពិចារណានីលបេយ្យាល អ្នកពិចារណាសញ្ចរិត្តបេយ្យាលថាការបញ្ញត្តសិក្ខាបទ មិនមែនវិស័យរបស់ជនដទៃ ជាវិស័យរបស់ព្រះពុទ្ធទាំងឡាយប៉ុណ្ណោះ។
បីតិ និងសោមនស្ស ដែលមិនមានទីបំផុត រមែងកើតដល់ភិក្ខុអ្នករៀនព្រះអភិធម្ម លោកកាលពិចារណានូវតន្តិនៃព្រះអភិធម្មថា ព្រះសាស្តារបស់យើងទាំងឡាយ កាលទ្រង់ចែកសូម្បីសេចក្តីផ្សេងគ្នានៃខន្ធ សូម្បីសេចក្តីផ្សេងគ្នា នៃអាយតនៈ សូម្បីសេចក្តីផ្សេងគ្នានៃធាតុ សេចក្តីផ្សេងគ្នានៃឥន្ទ្រិយ ពលៈ ពោជ្ឈង្គ កម្ម វិបាក ការកំណត់រូបនិងអរូបធម៌ដ៏ល្អិតសុខុម ទ្រង់ធ្វើមួយខៗ ក្នុងរូបធម៌ និងអរូបធម៌ឱ្យជាចំណែកៗ សម្តែងទុក ដូចការរាប់ផ្កាយទាំងឡាយលើមេឃ ដូច្នោះ ។
ក៏ក្នុងការកើតឡើងនៃបីតិសោមនស្សនោះ គប្បីជ្រាបរឿងដូចតទៅនេះ ៖
ដូចដែលបានស្តាប់មក ព្រះថេរៈមាននាមថា មហានាគតិមិយតិស្សទត្ត កាលទៅកាន់ត្រើយខាងនាយ ដោយមានគំនិតថា យើងនឹងថ្វាយបង្គំមហាពោធិ ទើបអង្គុយលើនាវា ក្រឡេកមើលមហាសមុទ្រនោះ ក្នុងគ្រានោះ ត្រើយខាងនាយ មិនប្រាកដដល់លោកឡើយ ត្រើយខាងអាយ ក៏មិនប្រាកដ ដូចផ្ទាំងប្រាក់ ដែលគេលាតចេញ និងដូចកម្រាលធ្វើដោយផ្កាម្លិះ ដូច្នោះ ។ លោកគិតថា កម្លាំងរលករបស់មហាសមុទ្រមានកម្លាំងឬហ្ន៎ ឬថា នយមុខ
( សេចក្តីដែលព្រះមានព្រះភាគ ទ្រង់ណែនាំទុក ) ក្នុងសមន្តប្បដ្ឋាន ២៤ ប្រភេទ មានកម្លាំង ដូច្នេះ ។ ខណៈនោះ បីតិដ៏មានកម្លាំង ក៏កើតឡើងដល់លោកដែលពិចារណាធម៌ដ៏ល្អិតសុខុមថា ការកំណត់ក្នុងមហាសមុទ្រ រមែងប្រាកដ ព្រោះថា មហាសមុទ្រនេះ ខាងក្រោមកំណត់ដោយផែនដី ខាងលើកំណត់ដោយអាកាស ម្ខាងកំណត់ដោយភ្នំចក្រវាល ម្ខាងកំណត់ដោយច្រាំង តែការកំណត់សមន្តប្បដ្ឋាន រមែងមិនប្រាកដ ដូច្នេះ លោកគ្របសង្កត់បីតិ ហើយចម្រើនវិបស្សនាលើទីអង្គុយ ញ៉ាំងកិលេសទាំងពួងឱ្យអស់ទៅហើយ តាំងនៅក្នុងព្រះអរហត្ត ដែលជាធម៌ដ៏ប្រសើរ ហើយបន្លឺឧទានថា
“ព្រះយោគាវចរ រមែងឃើញធម៌ដ៏ជ្រាលជ្រៅ ដែលត្រាស់ដឹងបាន ដោយកម្រ មានហេតុជាដែនកើត ដែលព្រះមហេសី ទ្រង់ត្រាស់ដឹងដោយព្រះអង្គឯង សម្តែងទុកតាមលំដាប់ បរិបូណ៌គ្រប់គ្រាន់ ក្នុងសមន្តប្បដ្ឋាន នេះប៉ុណ្ណោះ ដូចជារូបរាងតែម្តង” ។
នេះ ឈ្មោះថា នយសាគរ ។
ញាណសាគរ តើដូចម្តេច ។
សព្វញ្ញុតញ្ញាណ ឈ្មោះថា ញាណសាគរ ។
ពិតណាស់ ញាណដទៃមិនអាចដើម្បីនឹងដឹងសាគរនោះថា នេះឈ្មោះថា សំសារសាគរ នេះឈ្មោះថា ជលសាគរ នេះឈ្មោះថា នយសាគរ តែសព្វញ្ញុតញ្ញាណប៉ុណ្ណោះ អាចដើម្បីដឹងបាន ព្រោះហេតុនោះ សព្វញ្ញុតញ្ញាណ ទើបឈ្មោះថា ញាណសាគរ ។
( អដ្ឋសាលិនី អដ្ឋកថាធម្មសង្គណី )
0 មតិ:
Post a Comment