ពិតណាស់ បរិយត្តិមាន ៣ ប្រភេទ គឺ
១. អលគទ្ទូបមបរិយត្តិ ( បរិយត្តិប្រៀបដូចអាសិរពិសកាច )
២. និស្សរណត្ថបរិយត្តិ ( បរិយត្តិដើម្បីប្រយោជន៍ ដល់ការរួចស្រឡះ )
៣. ភណ្ឌាគារិកបរិយត្តិ ( បរិយត្តិប្រៀបដូចឃ្លាំង )
អលគទ្ទូបមបរិយត្តិ
បណ្តាបរិយត្តិទាំងនោះ បរិយត្តិដែលរៀនយកមិនល្អ គឺរៀនដើម្បីហេតុនៃការដោះស្រាយវាទៈជាដើម ឈ្មោះថា អលគទ្ទូបមបរិយត្តិ ដែលព្រះមានព្រះភាគទ្រង់សំដៅយក ត្រាស់ទុកថា ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ដូចជាបុរសអ្នកត្រូវការដោយពស់វែក ស្វែងរកពស់វែក ក៏ត្រាច់ទៅស្វែងរកពស់វែក បុរសនោះបានឃើញពស់វែក ១ យ៉ាងធំ ហើយ ក៏ចាប់ពស់វែកនោះត្រង់ខ្លួន ឬកន្ទុយពស់វែកនោះ ក៏ងាកមកចឹកបុរសនោះ ត្រង់ដៃ ឬដើមដៃ ឬអវយវៈតូចធំណាមួយ បុរសនោះ ក៏ដល់នូវសេចក្តីស្លាប់ ឬដល់នូវសេចក្តីទុក្ខជិតតែនឹងស្លាប់ មានពស់វែកនោះជាហេតុ ដំណើរនោះ តើព្រោះហេតុអ្វី ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ព្រោះថាពស់វែក បុរសនោះចាប់មិនស្រួល ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ មានមោឃបុរសពួកខ្លះ ក្នុងសាសនានេះ រៀនធម៌ គឺ សុត្តៈ ។បេ។ វេទល្លៈ លុះមោឃបុរសទាំងនោះ រៀនធម៌នោះហើយ មិនបានពិចារណានូវសេចក្តីនៃធម៌ទាំងនោះដោយប្រាជ្ញា ធម៌ទាំងឡាយនោះ ដែលមោឃបុរសទាំងនោះ មិនបានពិចារណានូវសេចក្តីដោយប្រាជ្ញាហើយ ក៏មិនប្រាកដច្បាស់ក្នុងចិត្ត មោឃបុរសទាំងនោះ រៀនធម៌ដោយមានបំណងតែខាងលើកទោសគេផង ដោយមានបំណងតែខាងដោះស្រាយនូវវាទៈ ដូច្នោះផង កុលបុត្រទាំងឡាយ រៀនធម៌ ដើម្បីប្រយោជន៍ណា ពួកមោឃបុរសទាំងនោះ ក៏មិនបាននូវប្រយោជន៍នោះ របស់ធម៌នោះឡើយ ធម៌ទាំងឡាយនោះ ដែលមោឃបុរសទាំងនោះរៀនមិនល្អហើយ ក៏ប្រព្រឹត្តទៅដើម្បីមិនជាប្រយោជន៍ ដើម្បីសេចក្តីទុក្ខអស់កាលយូរអង្វែង ដំណើរនោះ ព្រោះហេតុអ្វី ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ព្រោះថា ធម៌ទាំងឡាយ ដែលមោឃបុរស រៀនមិនល្អហើយ យ៉ាងនេះឯង ។
និស្សរណត្ថបរិយត្តិ
ចំណែកបរិយត្តិណា ដែលបុគ្គលរៀនល្អហើយ គឺប្រាថ្នានូវភាពបរិបូណ៌នៃគុណ មានសីលក្ខន្ធជាដើមរៀនហើយ មិនមែនរៀន ព្រោះហេតុនៃការដោះស្រាយវាទៈជាដើម បរិយត្តិនេះឈ្មោះថា និស្សរណត្ថបរិយត្តិ ( មានសេចក្តីប្រាថ្នានឹងរលាស់ខ្លួនចេញ ) ដែលព្រះមានព្រះភាគទ្រង់សំដៅយកត្រាស់ទុកថា ធម៌ទាំងនោះដែលកុលបុត្រពួកនោះរៀនល្អហើយ រមែងប្រព្រឹត្តទៅដើម្បីប្រយោជន៍ ដើម្បីសេចក្តីសុខអស់កាលយូរអង្វែង ដំណើរនោះ ព្រោះហេតុអ្វី ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ព្រោះហេតុតែធម៌ទាំងឡាយ ដែលកុលបុត្រទាំងនោះ បានរៀនដោយល្អ ។
ភណ្ឌាគារិកបរិយត្តិ
ចំណែកព្រះខីណាស្រពដែលមានខន្ធកំណត់ដឹងហើយ លះកិលេសបានហើយ មានមគ្គចម្រើនហើយ មានធម៌មិនកម្រើកចាក់ធ្លុះហើយ ធ្វើនិរោធឱ្យជាក់ច្បាស់ហើយ រមែងរៀនបរិយត្តិណា ដើម្បីរក្សាប្រពៃណី ដើម្បីរក្សាវង្សតែម៉្យាង បរិយត្តិនេះឈ្មោះថា ភណ្ឌាគារិកបរិយត្តិ ( បរិយត្តិប្រៀបដូចជាឃ្លាំង ) ដូច្នេះបណ្ឌិតគប្បីជ្រាបប្រភេទនៃបរិយត្តិ ៣ ក្នុងព្រះត្រៃបិដក ដូចដែលពោលមកហើយ ។
( អដ្ឋសាលិនី អដ្ឋកថា )